Mức độ ô nhiễm không khí ở Việt Nam trong vài tuần qua đã đạt đến mức báo động, khiến chính phủ phải đưa ra lời khuyên yêu cầu mọi người ở trong nhà và hạn chế các hoạt động ngoài trời.
Mặc dù người ta thường thấy người dân đeo khẩu trang, nhưng lời khuyên đã đề cập rằng nên đeo khẩu trang cùng với kính mắt khi ra ngoài. Nó cảnh báo thêm rằng mức độ của Vật chất đặc biệt (PM) 2.5, có hại khi thở, sẽ vẫn ở mức cao.
Các chỉ số chất lượng không khí (AQI) cao nhất được ghi nhận tại thủ đô Hà Nội, ghi nhận AQI là 272 vào ngày 30 tháng 9, vượt quá mức không lành mạnh, trong khi TP Hồ Chí Minh ghi nhận AQI là 153.
Vào ngày 27 tháng 9, Hà Nội tạm thời được ghi nhận là thành phố ô nhiễm nhất thế giới, theo ứng dụng giám sát IQAir AirVisual. Người dân phàn nàn rằng Landmark 81, tòa nhà cao nhất TP Hồ Chí Minh, thường thấy rõ, bị che khuất trong khói mù. Một số phương tiện truyền thông cũng thảo luận về chủ đề này và ghi lại một số hình ảnh của khói mù bao trùm thành phố.
Nhưng ô nhiễm không khí không chỉ là một mối phiền toái. Khi điều kiện chất lượng không khí xấu đi, chính phủ sẽ có hành động để hạn chế các ngành công nghiệp và thực tiễn gây ô nhiễm. Trong khi đó, người sử dụng lao động cần thực hiện các biện pháp bổ sung để đảm bảo rằng hoạt động và nhân viên của họ không bị ảnh hưởng quá mức.
Điều gì gây ra ô nhiễm không khí?
Lúc đầu, chính quyền đổ lỗi cho ô nhiễm không khí do đốt cây trồng ở Indonesia, điều này cũng ảnh hưởng đến Singapore. Tuy nhiên, các nhà chức trách sau đó cho biết không có đủ bằng chứng để chứng minh nguyên nhân từ Indonesia, và sự ô nhiễm dường như là do lượng mưa thấp đồng thời nông dân đốt mùa màng ở Việt Nam.
Nhưng Việt Nam có một vấn đề khác. Trong thập niên qua, tiêu thụ than đã tăng gấp ba và tiêu thụ dầu đã tăng 70%. Tình hình có thể dường như không sớm tốt hơn vì Việt Nam phụ thuộc vào các nhà máy đốt than để lấy điện. Trong khi các nhà máy năng lượng mặt trời đã đi vào hoạt động, hiện tại chúng không phù hợp với công suất của các nhà máy đốt than.
Hầu hết các nhà máy điện than đều nằm ở phía Bắc của đất nước, góp phần làm Hà Nội suy giảm chất lượng không khí. Ở miền Nam, độ ẩm cao kết hợp với ô nhiễm và chất thải từ các ngành công nghiệp dẫn đến khói bụi, thường xảy ra giữa tháng Chín và tháng Mười.
Các chuyên gia nói rằng giao thông với động cơ ở các khu vực đô thị tạo nên một “hẻm núi đô thị”, đó là những ô nhiễm không khí bị mắc kẹt bởi các tòa nhà cao tầng xung quanh. Đô thị hóa nhanh chóng đã góp phần vào điều này, và vấn đề có thể sẽ tiếp tục khi việc xây dựng các tòa nhà dân cư, trung tâm mua sắm và tòa nhà văn phòng tiếp tục với tốc độ nhanh.
Ô nhiễm không khí ảnh hưởng đến doanh nghiệp như thế nào?
Chính quyền đã đưa ra một số bước để giảm bớt ô nhiễm không khí, bao gồm tăng cường giám sát và thực thi pháp luật bằng cách trừng phạt các doanh nghiệp không tuân theo các quy tắc môi trường.
Ở cấp quốc gia, chính phủ đã cấm sử dụng máy móc và thiết bị nhập khẩu đã qua sử dụng hơn 10 năm tuổi. Đây là một động thái hợp lý vì máy móc đã qua sử dụng và lỗi thời được biết là gây hại cho môi trường làm nặng thêm tình trạng ô nhiễm không khí.
Ngoài ra, Việt Nam đã lên kế hoạch thuế carbon thí điểm tại các nhà máy cụ thể ở bốn tỉnh Quảng Ninh, Thanh Hóa, Quảng Nam và Thừa Thiên Huế. Thí điểm có hiệu lực từ năm 2020 đến hết năm 2021 và kết quả của chương trình thí điểm có thể truyền cảm hứng cho một chính sách toàn quốc vào năm 2022.
Chính phủ đang nghiên cứu một dự thảo luật có thể dẫn đến việc đánh thuế khí thải nhà kính đối với các công ty trong lĩnh vực thép, xi măng, điện và hóa chất. Điều này bao gồm kế hoạch giảm các chất ô nhiễm – như oxit nitơ và oxit lưu huỳnh – khoảng 20% từ năm 2020 đến năm 2025.
Các nhà chức trách cũng đang nghiên cứu các quy định để lắp đặt hệ thống xử lý khí thải tại các khu công nghiệp vào năm 2025, điều này sẽ ảnh hưởng đến hoạt động trong các khu công nghiệp, và cũng làm tăng chi phí cho người vận hành khu công nghiệp và người thuê.
Ngoài ra, việc đơn giản hóa việc đăng ký và cấp phép kinh doanh đã giúp các công ty dễ dàng thiết lập các cơ sở sản xuất trong khu dân cư, làm trầm trọng thêm vấn đề ô nhiễm không khí. Ở ngoại ô TP Hồ Chí Minh của Bình Chánh, có 3.500 cơ sở sản xuất tại khu dân cư. Trong khi các nhà chức trách giải quyết vấn đề bằng tiền phạt, họ đã không yêu cầu các doanh nghiệp đóng cửa hoặc di dời – điều này có thể thay đổi nếu điều kiện chất lượng không khí tiếp tục xấu đi.
Lệnh cấm xe máy có thể xảy ra ở Hà Nội vẫn đang được tranh luận. Xe máy có mặt khắp nơi ở Việt Nam và lệnh cấm này sẽ là một quyết định cực kỳ trái ý dân do thiếu phương tiện giao thông công cộng đáng tin cậy. Bất kỳ lệnh cấm nào cũng sẽ ảnh hưởng đến việc đi lại cho nhân viên trên toàn thành phố. Trong khi Việt Nam áp thuế cao hơn đối với phương tiện cá nhân, một tầng lớp trung lưu đang gia tăng đã tiếp tục mua một số lượng lớn ô tô nhập khẩu.
Nếu vấn đề trở nên tồi tệ hơn, các nhà tuyển dụng có thể gặp khó khăn hơn trong việc tìm kiếm tài năng cấp cao nhất, đặc biệt là tại Hà Nội và TP Hồ Chí Minh, nơi thường nhận được phần lớn đầu tư nước ngoài. Các nhà quản lý nhân sự coi trọng trách nhiệm chăm sóc có thể cần phải giáo dục nhân viên về các rủi ro ô nhiễm không khí, cung cấp khẩu trang và xem xét nghỉ ốm và làm việc từ các chính sách tại nhà cho các nhân viên có thể gặp rủi ro cao về bệnh tật trong giai đoạn ô nhiễm không khí nghiêm trọng.
Trong khi mức độ ô nhiễm tại Hà Nội và TP Hồ Chí Minh không ở mức độ của Trung Quốc, thủ đô Bắc Kinh và Ấn Độ Delhi, thì những rủi ro về sức khỏe là có thật. Chính phủ có thể được dự kiến sẽ áp dụng nhiều biện pháp hơn để điều chỉnh các ngành công nghiệp và thực tiễn kinh doanh góp phần gây ô nhiễm không khí. Trong khi đó, chất lượng không khí xấu đi ở hầu hết các thành phố phát triển của Việt Nam có thể khiến một số lãnh đạo doanh nghiệp cân nhắc chuyển sang các thành phố ít ô nhiễm hơn, như Đà Nẵng hay Nha Trang, nơi nổi tiếng với môi trường sạch hơn.
Bình Nguyễn dịch
Theo vietnam-briefing.com
