Trong một năm qua, mỗi lần đọc thấy chữ illegal (bất hợp pháp) trên các bản tin nước ngoài là y như rằng họ đang nói về người Việt Nam. Càng đọc càng thấy ám ảnh. Vì những di dân bất hợp pháp người Việt thuộc loại liều lĩnh nhất thế giới và sẵn sàng làm những nghề bị luật pháp nước sở tại cấm như trồng cần sa, mại dâm, ăn trộm ăn cướp…
Từ châu Á:
Các bản tin tiếng Anh của Việt Nam như e.vnexpress.net hay vietnamnews vẫn thường trích dẫn các nguồn tin từ Asia Times, Taiwan News, Japan Times, Straitstimes, Malaymail, Reuters, AFP, BBC News, The Guardian… cho biết những di dân bất hợp pháp người Việt bị bắt giam vì tội mại dâm ở Đài Loan, Malaysia; tội ăn trộm ở Hongkong; tội ăn cắp ở Nhật Bản; tội ăn cướp có vũ trang ở Malaysia; tội mang hộ chiếu giả người Malaysia, người Hàn Quốc hoặc người Anh ở Thái Lan và một số sân bay nước ngoài. Những bản tin rải rác như thế hầu như vài ngày lại xuất hiện.
Đáng nhớ nhất với tôi là bản tin trên Asia Times vào ngày 17/4/2019 về một phụ nữ 38 tuổi từng hành nghề mại dâm bất hợp pháp và bị trục xuất khỏi Đài Loan từ năm 2017 đã quay trở lại Đài Loan để rồi bị bắt vì tội như cũ! Bà ấy đã bị cấm quay trở lại Đài Loan trong 10 năm khi bị trả về Việt Nam nhưng đến tháng 3 năm nay đã trả 6.000 đô la Mỹ cho một đường dây đưa người nhập cư bất hợp pháp vào Đài Loan bằng thuyền, rồi bị bắt lúc đang bán dâm với giá từ 55 đô la Mỹ đến 65 đô la Mỹ thông qua ứng dụng nhắn tin Line thông dụng ở Đài Loan. Những phụ nữ Việt Nam sống bất hợp pháp ở các nước láng giềng thường chọn nghề bán dâm là một thực tế cay đắng và nhục nhã. Hầu hết những phụ nữ này chọn con đường đi du lịch rồi khi nhập cảnh đã tìm cách ở lại. Bản tin mới nhất vào ngày 6/5/2019 trên e.vnexpress đưa tin có 4 người phụ nữ Việt Nam bị bắt giam vì bán dâm ở Malaysia. Trước đó ầm ỹ là vụ 149 người Việt đi du lịch Đài Loan rồi trốn ở lại vào cuối tháng 12 năm ngoái, sau đó các bản tin từ Đài Loan cho hay họ bắt được những phụ nữ trong nhóm 149 du khách này đang hành nghề bán dâm tại nhiều thành phố Đài Loan.
Bên cạnh đó, có những thống kê đáng buồn như người Việt dẫn đầu danh sách lao động bất hợp pháp bị Hongkong trục xuất. Tin mới nhất công bố cuối tháng 3 cho biết, 13 người Việt Nam lao động bất hợp pháp ở Hongkong bị kết án mỗi người từ 15 đến 20 tháng tù. Theo Asia Times, trong giai đoạn từ năm 2014 tới 2018, có 1.151 người lao động bất hợp pháp bị Hongkong trục xuất thì người Việt đông nhất, kế tiếp là người Ấn Độ, Pakistan, Indonesia, Bangladesh, Philippines và Nepal.
Một thống kê khác trên Japan Times cuối tháng 3 năm nay cho hay có 80% di dân bất hợp pháp người Việt ở Nhật Bản là thực tập sinh kỹ thuật và du học sinh. Năm ngoái, có ít nhất 74.000 người ngoại quốc lao động bất hợp pháp tại Nhật Bản, trong số đó đông nhất là người Hàn Quốc, kế tiếp là người Việt. Người Việt Nam cư trú bất hợp pháp được tìm thấy tại Nhật Bản tăng 65% so với cùng kỳ, lên đến 11.131 người vào năm 2018, trong số này có 80% người đến Nhật Bản theo chương trình thực tập sinh kỹ thuật và du học sinh. Một thông dịch viên cảnh sát ở vùng Chubu của Nhật Bản nói với tờ Japan Times rằng khoảng một nửa số du học sinh Việt Nam không đủ khả năng trả học phí khiến họ phải bỏ học để tìm kiếm việc làm, trở thành lao động bất hợp pháp.
Ngoài phong trào đi du lịch rồi trốn ở lại, người Việt giờ có chiêu xin đi du học ở Nhật và Hàn Quốc rồi trốn ở lại. Theo Vnexpress ngày 15 tháng 1, khoảng 30 du học sinh Việt Nam theo học trường đại học Quốc gia Gyeongsang nằm phía đông nam Hàn Quốc đã bị mất tích. Korea Times ngày 5 tháng 12 dẫn lời một lãnh đạo của trường đại học Quốc gia Gyeongsang xác nhận đã mất liên lạc với 30 du học sinh trong nhóm 300 du học sinh Việt Nam ghi danh chương trình học tiếng Hàn tại trường và đang phối hợp với nhà chức trách để tìm ra nơi trú ẩn của số du học sinh này.
Đến châu Âu và bắc Mỹ:
“Nghề nghiệp” nổi bật của di dân bất hợp pháp người Việt ở châu Âu là trồng cần sa trong những khu nhà bỏ hoang hoặc trồng dưới hầm những ngôi nhà mà bọn buôn người thuê của người Anh. Đặc biệt nước Anh và cộng đồng những nước trong Liên hiệp Anh như Ireland, Scotland, Úc…là điểm đến ưa chuộng của những di dân bất hợp pháp người Việt, phần lớn đều là thanh niên trẻ quê quán các tỉnh miền Bắc. Tin trên báo điện tử southwalesargus của nước Anh ngày 20/4/2019 cho biết có một người Việt tên Toi Van Le 54 tuổi bị tòa án Shrewsbury Crown kết án 11 năm 10 tháng tù và có thể bị trục xuất sau khi hoàn thành bản án. Ông Le bị buộc tội trong suốt 10 năm đã biến trung tâm giải trí Underwood bị bỏ hoang ở thành phố Newport thành một nhà máy trồng và chế biến cần sa trị giá lên tới 1.600.000 bảng Anh, tương đương 2 triệu đô la Mỹ.
Báo Vietnam News ngày 5/1/2019 có bài “Trang trại trồng cần sa ở Anh Quốc luôn có sự hiện diện của người Việt Nam” với đoạn mở bài: Theo báo cáo của Uỷ ban kiểm soát ma tuý quốc tế INCB công bố năm 2016, gần một nửa số cần sa được sản xuất hợp pháp trên thế giới đã được trồng ở Anh Quốc. Trước đây, cần sa từ lục địa châu Âu được nhập lậu vào Anh Quốc nhưng bây giờ hầu hết được trồng ở Anh và các băng đảng Việt Nam đang kiểm soát nguồn cung cấp. Đàng sau những cánh cửa đóng kín dẫn xuống hầm trong những ngôi nhà ở miền tây bắc Anh Quốc là những trang trại trồng cần sa của các băng đảng người Việt, với 90% lao động là di dân bất hợp pháp, trong đó có nhiều thanh thiếu niên. Theo thống kê mới nhất được Tổ Chức Bài Trừ Tội Phạm NCA của Anh Quốc công bố thì Việt Nam đứng thứ 2 về số lượng công dân phạm tội buôn lậu ma tuý và trong tổng số 739 người có đến 362 thanh thiếu niên đều là di dân bất hợp pháp”.
Di dân bất hợp pháp người Việt còn có ở Mỹ. Chủ yếu họ đi bằng visa du lịch rồi ở lại làm việc trong các tiệm làm móng, chợ châu Á như China Town, chợ Việt Nam, nhà hàng Việt… hoặc giữ trẻ, chăm sóc người già. Để hợp pháp thân phận của mình, họ thường chọn con đường kết hôn: kết hôn giả hoặc kết hôn thật, tuỳ duyên. Có những người không đủ tiền kết hôn giả cũng không có duyên để kết hôn thật thì phải sống lén lút dưới sự bảo trợ của ông bà chủ người Việt mà họ làm thuê. Họ không mua được bảo hiểm y tế cũng như không thể mua vé du lịch xuyên bang luôn đòi hỏi hộ chiếu đối với người ngoại quốc. Và cuộc đời lầm lũi không danh không phận ấy luôn hy vọng sẽ có ngày được hợp pháp hoá bằng một sự may mắn nào đó. Thân phận di dân illigal người Việt thật đáng buồn biết bao và không biết bao giờ thảm cảnh này mới chấm dứt.
Song May
Ảnh chụp từ màn hình
