Bình tĩnh giữa những tranh cãi xung quanh về bộ phim mới mà mình nhận vai chính, diễn viên Joaquin Phoenix nói về hành trình phức tạp của cuộc đời anh, tại sao bộ phim không xác định bản thân anh, và làm thế nào mà cuối cùng anh đã học cách rũ bỏ được quá khứ đen tối.
Không lâu trước khi chúng tôi lái xe đến quán sushi yêu thích của anh ở Los Angeles, diễn viên Joaquin Phoenix kể câu chuyện anh trở thành người ăn chay trường như thế nào.
Vào ngày 28 tháng 10 năm 1977, sinh nhật lần thứ ba của anh, Phoenix và gia đình anh đang ở trên một con tàu chở hàng đi đến Miami từ Venezuela. Cha mẹ anh vừa từ bỏ cuộc sống của mình với tư cách là tín đồ của một giáo phái mang tên Children of God, được lãnh đạo bởi một nhà truyền giáo lôi cuốn tên là David Berg, người tự xưng là Moses.
Cha mẹ Joaquin Phoenix đã dành phần lớn những năm cuối thập niên 1960 lang thang ở Bờ Tây trong một chiếc xe bus nhỏ của VW để đi truyền giáo vòng quanh miền Nam Hoa Kỳ, Venezuela và Puerto Rico rồi sinh ra Rain, Joaquin và Liberty trên đường đi. Để ca ngợi Chúa, Rain và người con đầu tiên là River hát rong trên đường phố. Tổ chức này đã biến cha mẹ của Phoenix thành “các vị tổng giám mục” của vùng Cameron và Trinidad.
Trong những năm đó, Children of God không hoàn toàn chìm vào bóng tối và do sự đồi trụy mà nó trở nên khét tiếng, bao gồm cả việc dùng tình dục để tuyển dụng và bị cáo buộc đưa trẻ em đến với tình dục từ nhỏ. Gia đình họ nằm ngoài quỹ đạo của Berg, kẻ lãnh đạo giáo phái. Khi họ nhận ra chuyện gì đang xảy ra, gia đình Phoenix, trước đó mang họ là Bottom, đã rời bỏ giáo phái, vỡ mộng, không một xu dính túi và sắp sinh đứa con thứ năm tên là Summer.
Trên tàu chở hàng có một container chứa đồ chơi Tonka, thủy thủ đoàn đã cho Phoenix một chiếc xe đồ chơi và làm cho anh một chiếc bánh sinh nhật. Phoenix cho biết: “Tôi nhớ rất rõ về chiếc bánh này và tôi nghĩ đó có lẽ là chiếc bánh đầu tiên mà tôi từng có, một chiếc bánh ra hồn. Tôi nhớ món đồ chơi. Tôi chưa bao giờ nhận được một món đồ chơi mới trước đây, và có một ký ức rất sâu sắc là điều gì đã khiến chúng tôi ăn chay trường”.
Anh và các anh chị của mình là River và Rain đang xem cá nhảy lên khỏi mặt nước, khi đó Joaquin quan sát thấy một số ngư dân kéo cần câu của họ ra và ném mạnh chúng lên thuyền. Anh nói lúc đó làm anh nhớ lại con cá mà ba mẹ cho anh ăn ở Venezuela, ở đó họ sống trong một ngôi nhà bên bờ biển và hát những bài hát ca ngợi Chúa trên đường phố, thực ra cũng giống như những sinh vật bất lực đang cố giẫy và bị quẳng trên boong tàu.
Anh nhớ lại: “Tôi có ký ức rõ ràng về nét mặt mẹ tôi, mà có lẽ tôi cũng nhìn thấy nét mặt đó vào những lần khác, lúc đó mẹ tôi không nói nên lời bởi vì chúng tôi hét lên với mẹ rằng tại sao mẹ không nói cho chúng con biết đó là cá gì. Tôi nhớ rằng lúc đó nước mắt mẹ lăn dài trên gương mặt và mẹ không biết nói gì hết”.
Hai tháng sau, sau khi chuyển đến Winter Park, Florida, cả gia đình chuyển sang chế độ ăn chay. Vào năm 1979, họ dồn vào một chiếc xe wagon – đổi thành họ Phoenix – và lái xe đến Hollywood, ở đó họ đổi mới bản thân và lập một đoàn kịch gồm những ca sĩ và diễn viên nhí xuất hiệt trên các chương trình truyền hình như là Family Ties và Hill Street Blues, những người theo chủ nghĩa thuần chay và bảo vệ động vật, rồi lăng xê đứa con cả đẹp trai thành ca sĩ nổi tiếng.
Khi Joaquin Phoenix xé bao bì đôi đũa của mình để ăn món salad rong biển ở Asanebo, một nhà hàng Nhật Bản ở Studio City, anh bắt đầu cảm thấy khó chịu vì dường như bị xúc phạm bởi đĩa cá thu sống xuất hiện trên bàn.
Anh nhún vai mời: “Cứ tự nhiên”. Rồi anh mỉm cười tinh nghịch nói: “Tùy anh thôi”, rồi bỗng nhiên anh cười thành tiếng và nói: “Thiệt hết nói nổi”. Sau đó, anh ấy nói với tôi rằng: “Hãy thưởng thức món swastika” trước khi bước ra hút thuốc.
Sức mạnh tinh thần và tính khôi hài của Phoenix làm nên tài năng diễn xuất anh, cùng với tính dễ bị tổn thương. Trong vai diễn mới nhất của mình, với vai Arthur Fleck trong bộ phim hài tâm lý Joker, anh tự biến mình thành một kẻ cô độc bị tra tấn và bất ổn về tinh thần, bị đẩy vào những hành động bạo lực vô nhân đạo – chống lại loài người – trong khi đang theo đuổi sự nghiệp hài độc thoại.
Trên máy quay, tiếng cười khàn khàn, nụ cười ngượng ngùng và đôi mắt chớp chớp của anh hướng đến lòng nhân đạo và nỗi đau buồn xé ruột bất ngờ trong một nhân vật phản diện. Trên thực tế, không có một chút nào của tính hài hước trong bộ phim và thay vào đó là một nhân vật bị bệnh tâm thần, xa lánh xã hội, tự yêu bản thân và luôn có sự giận dữ tiềm ẩn.
Sau Liên hoan phim Venice, nơi Joker được công chiếu, một cuộc tranh luận nảy lửa đã nổ ra về bộ phim miêu tả sắc thái của một nhân vật không giống với “những người độc thân không tự nguyện”, sau những vụ xả súng hàng loạt gần đây.
Phoenix chủ yếu muốn để bộ phim tự nói. Phoenix nói: “Có rất nhiều cách nhìn khác nhau về nhân vật Arthur Fleck/ Joker. Bạn có thể nói có một người nào đó giống như mọi người, cần được lắng nghe và thấu hiểu và có tiếng nói. Hoặc bạn có thể nói đây là một người cần phải ngăn chặn khi anh ta nổi cơn điên”.
Phoenix luôn có một cảm giác trực quan cho mặt tối của tâm lý con người. Trong phim You Were Never Really Here của Lynn, từ năm 2017, anh vào vai một người đàn ông bị đánh đập tàn nhẫn nên giết chết những người đàn ông giàu có hãm hiếp những cô gái chưa đủ tuổi bằng cách đánh họ bằng búa.
Trước đó, đóng vai Spike Jonze trong phim Her – đóng cặp với Rooney Mara- nhân vật Spike Jonze là một người trầm cảm cô đơn, người tìm thấy tình yêu trong hệ điều hành máy tính của mình.
Vào năm 2010, anh đã làm mọi người thất vọng khi đóng vai một diễn viên tự hủy hoại bản thân đang cố gắng xây dựng sự nghiệp trong bộ phim giả tưởng I Still Here.
Quan sát sự cay độc trong các vai diễn phản diện của Phoenix, sẽ có người nảy sinh cảm hứng tìm kiếm nguồn gốc lịch sử tạo ra tính cách của anh. Cách đây không lâu, anh vẫn còn được gọi là “Phonenix nổi tiếng thứ hai” – tên của anh gắn liền với cái chết đột ngột vì sốc thuốc của người anh huyền thoại vào năm 1993 là River Phoenix mà Joaquin từng phải chứng kiến cùng với chị Rain, trước Viper Room trên đại lộ Sunset. Ký ức công khai về anh trai đã phai mờ đến mức Joaquin giờ là Phoenix quen thuộc nhất, nhưng bi kịch không bao giờ là xa đối với chính Joaquin. Một phần là vì các phóng viên không bao giờ ngừng hỏi anh ta về điều đó. Nhưng anh cũng bị ảnh hưởng sâu sắc bởi anh trai và cái chết của anh ấy.
Anh cho biết: “Tôi cố gắng không nghĩ về điều đó. Tại sao tôi trả cuộc phỏng vấn chết tiệt này? Bạn sẽ phá hỏng diễn xuất của tôi”. Phoenix đang sống với Mara, người đóng vai vợ cũ trong phim Her. Anh từng nghĩ rằng Mara đã coi thường anh trong quá trình làm phim Her nhưng sau đó mới biết cô chỉ là người nhút nhát và thực sự cũng thích anh.
Gần đây Phoenix đã trải qua thuật thôi miên để bỏ hút thuốc, một thói quen từ thời thiếu niên, nhưng nó dường như không có hiệu quả. Anh để hai gói thuốc hút American Spirits và một vài chiếc bật lửa trong tầm tay. Anh cho biết: “Tôi ăn uống rất lành mạnh. Tôi không thích đồ ăn nhanh và thực phẩm chế biến. Tôi ghét khoai tây chiên trong gói cũng như bánh sandwich”.
Để tham gia phim Joker, Phoenix đã tuân theo một chế độ ăn kiêng cực kỳ nghiêm khắc, theo lời khuyên của một bác sĩ – cũng là người đã giúp anh giảm cân cho The Master- và giảm 24 kgs. Sau bộ phim, Phoenix đã lấy lại được 12 kgs, nhưng hình của anh trong đoạn phim quảng cáo cho Joker gây sốc vào mùa xuân năm ngoái, bằng chứng cho thấy Phoenix đã một lần nữa hoàn thành vai diễn. Khi vào vai Arthur Fleck, Phoenix dựa vào đặc điểm hình thể của anh, từ vết sẹo ở môi trên (anh cho biết đó không phải là vết sẹo phẫu thuật mà là vết sẹo bẩm sinh) cho đến ánh mắt sư tử, nụ cười buồn bã và bờ vai căng phồng bẩm sinh
Phillips, người chỉ đạo các bộ phim hài Old School và Hangover, đã đưa ý tưởng về một bộ phim Joker cho Warner Bros. như một thể loại phim siêu anh hùng, thực tế không có hiệu ứng hình ảnh vi tính hay hoạt hình, mà thay vào đó là một chủ nghĩa hiện thực đen tối .
Để khai thác nhân vật Arthur Fleck, Phoenix đã nghiên cứu về tội phạm học, hội chứng tự yêu bản thân và nghiên cứu các chuyển động của Buster Keaton và diễn viên Ray Bolger, bù nhìn trong phim The Wizard of Oz. Những điệu nhảy của họ đã truyền cảm hứng cho điệu nhảy cực kỳ rùng rợn thể hiện sự điên rồ của Fleck. Trong một cảnh, kịch bản phim thể hiện Fleck tự nhốt mình trong tủ lạnh sau nhiều vụ giết người và tìm kiếm nơi để giấu súng. Phoenix và Phillips nghĩ rằng tâm lý này không đúng, và trong khi họ thảo luận về cảnh này, Phillips cho Phoenix nghe một số bản nhạc mới được sáng tác cho bộ phim. Phoenix bắt đầu nhảy múa, chuyển động như điệu tango, và Phillips yêu cầu người quay phim bắt đầu quay bằng máy ảnh cầm tay, chỉ có ba người trong phòng trong khi đoàn phim gồm 250 người chờ đợi bên ngoài. Cảnh này đã trở thành một phần của đoạn phim quảng cáo bắt mắt.
Phoenix cho biết: “Tôi đã có một khoảng thời gian khó khăn. Và tôi nghĩ chỉ gần đây thôi, khi bạn già đi hoặc bất cứ điều gì xảy ra, bạn vẫn ổn. Có lẽ đó sẽ là một trải nghiệm tồi tệ hoặc có lẽ tôi sẽ không thích nó. Và có lẽ tôi sẽ không bị ảnh hưởng vì những gì đã xảy ra, hoặc cảm thấy trống rỗng sau đó. Điều đó ổn thôi. Bởi vì tôi biết rằng tôi có ý nghĩa trong những phần khác của cuộc sống. Và đó thực sự là những gì mà tôi vẫn duy trì cuộc sống. Tôi thích những trải nghiệm. Tôi yêu cuộc sống của tôi”.
Bình Nguyễn lược dịch
Theo Joe Hagan/Vanityfair.com
